TCMB tarafından yapılan Swap işlemleri ve TCMB Rezervleri gündemde geniş bir yer kaplıyor. TCMB’nin açıkladığı Swap verilerinin EVDS veri sisteminde olmaması ve PDF formatında paylaşılması da Swap verilerinin çekilmesini ve analiz edilmesini zorlaştırıyor. Bu konuyu araştıran birçok ekonomist ve akademisyenin verilere ve rezervlerin son durumuna daha rahat ulaşabilmesi için rezervleri otomatik çıkartan bir site hazırlama gereği duyduk. Çalışmamızda kullandığımız verileri Brüt Resmi Rezerv Varlıkları, TCMB Haftalık Vaziyeti, TCMB Taraflı Swap İşlemleri ve Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi’nden elde ettik. Bu işlemleri R programını kullanarak yaptık. Hesaplamalara dair detaylı bilgiler Metodoloji bölümünde bulunmaktadır. Çalışmamız açık kodludur. Kaynak koduna GitHub sayfamızdan erişebilirsiniz. Yeni veriler açıklandıkça sayfa güncellenecektir.

TCMB’nin 2021-11-12 tarihli net rezervleri gectigimiz haftaya gore 3254.68 Milyon Dolar azalirken yilbasina gore ise 14064.62 Milyon Dolar artmistir. Swap haric net rezervlerde bir hafta icinde 151.32 Milyon Dolar’lik bir artis oldugu gorunurken yilbasi ile kiyaslandiginda 9678.62 Milyon Dolar arttigi gorunuyor.

Net altin varliklari bir hafta sonunda 3435.25 Milyon Dolar artmis ve yilbasindan bu yana 1173 Milyon Dolar azalarak 31570.79 Milyon Dolar olmustur.

Net doviz varliklari da bu bir haftada 6689.94 Milyon Dolar azalmis ve yilbasindan itibaren ise 15237.62 Milyon Dolar artarak -3117.62 Milyon Dolar olmustur.

Swap haric net altin varliklari ise gecen haftaya gore 1355.25 Milyon Dolar’lik artisla birlikte 24220.79 Milyon Dolar’a ulasmis, Swap haric net doviz varliklari da 1203.94 Milyon Dolar’lik azalis ile -59414.62 olmustur.

Bilanco ici ve bilanco disi toplam yukumlulukler ise gecen haftaya gore 2095.68 Milyon Dolar artmis ve yilbasina gore de 23416.38 Milyon Dolar artarak 162.89 Milyar Dolar olmustur.

SWAP islemlerinin brut rezervlere orani ise %49.84 iken bankacilik sektörünün yabanci para mevduatina orani ise %16.2 olmustur.

Bu çalışmada TCMB’nin haftalık Net Rezerv ve Swap hariç Net Rezerv pozisyonları otomatik olarak güncellenecek şekilde düzenlenmiştir. Hesaplamalarda ortaya çıkabilecek hataları ve farklılıkları göstermek adına, kullanılan veri kaynakları ve hesaplama yöntemi aşağıda açıklanacaktır.

TCMB’nin Brüt Resmi Rezerv Varlıkları, döviz ve altın varlıkları alt kalemleriyle birlikte milyon dolar cinsinden elde edilmiştir. Bu verideki döviz varlıklarından IMF Rezerv Pozisyonu çıkartılmış ve döviz varlıkları menkul kıymetler ile toplam nakit ve mevduatlar olarak ikiye ayrılmıştır. IMF Rezerv Pozisyonu Merkez Bankası Haftalık Vaziyeti veri setindeki A10 kalemi kullanılarak, döviz varlıklarındaki menkul kıymetler ise A31 kalemi kullanılarak elde edilmiştir. Bu veriler TL cinsinden yayınlandığından alakalı haftadaki kur verileri kullanılarak dolar cinsine çevirilmiştir. Hesaplamalarda günlük döviz alış kuru (TP.DK.USD.A.YTL) kullanılmıştır.

TCMB’nin Bilanço İçi Yükümlülükleri ise Merkez Bankası Haftalık Vaziyeti veri seti kullanılarak hazırlanmış ve alakalı gündeki döviz alış kuruna bölünerek dolar cinsinden elde edilmiştir. Kamu Sektörü Yabancı Para Mevduatı, rezerv hesaplamalarına dahil edilmemiştir. Bu kalemin dahil edilmemesi ve değerleme etkisiyle net rezerv pozisyonu diğer hesaplama yöntemleriyle çıkan sonuçlardan farklılık gösterebilmektedir.

TCMB’nin Bilanço Dışı Yükümlülükleri, TCMB Taraflı Swap İşlemleri, Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi ve günlük VIOP işlemleri kullanılarak hesaplanmıştır. TCMB Taraflı Swap İşlemleri tarafımızca xlsx ve csv formatına çevrilmiştir. TCMB Taraflı Swap İşlemleri kullanılarak Yurtiçi Bankalar Swap verisi hesaplanmıştır. Toplam Swap değeri, Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi dosyasında yer alan “II. Döviz varlıklarından önceden belirlenmiş kısa dönem net çıkışlar (nominal değer)” tablosundaki “2.” ve “3.” değerleri toplanarak elde edilmiştir. Yurtdışı Merkez Bankaları Swap verisi ise Toplam Swap verisinden Yurtiçi Bankalar Swap verisi çıkartılarak elde edilmiştir.

Bilanço içi ve dışı yükümlülükler kendi içerisinde döviz ve altın cinsinden ayrılmış ve Brüt Resmi Rezerv Varlıklarından çıkartılarak Net Rezerv ve Swap Hariç Net Rezerv pozisyonu elde edilmiştir. Hesaplamalar detaylı tablodan görülebilmektedir.

Resmi ve dini tatillerde veri yayınlanmamasından dolayı hesaplamalarda problemler çıkmaktadır. Böyle bir durumda en yakın tarihli veriler kullanılmaktadır. Örneğin 23 Nisan’da 22 Nisan tarihli Swap verilerinin kullanılması gibi. Ayrıca yılbaşı hesaplamalarında 4 Ocak tarihli TCMB Taraflı Swap verileri kullanılmıştır.

Fikir ve önerileriniz için aşağıdaki mail adreslerine mail atabilirsiniz.